CÂU HỎI CỦA KHÁCH HÀNG
Bên nhà cung cấp chậm giao hàng, dẫn đến tôi vi phạm nghĩa vụ tương tự cho người mua trực tiếp với tôi. Trong hợp đồng với người mua trực tiếp, tôi có cam kết vi phạm thời hạn giao hàng, họ có thể không nhận hàng, hoặc nhận hàng thì tôi chịu phạt khoản tiền bằng 20% tổng trị giá. Rất tiếc là hợp đồng với nhà cung cấp lại không có nội dung này.
Không biết, nếu tôi phải trả khoản tiền phạt vi phạm cho người mua trực tiếp, thì tôi cũng được yêu cầu nhà cung cấp trả cho mình khoản tiền phạt vi phạm như vậy hay không?
LUẬT SƯ TƯ VẤN
Thắc mắc của bạn bao gồm 2 nội dung:
Một là, quy định của pháp luật về bồi thường thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ;
Hai là, quy định của pháp luật về phạt vi phạm hợp đồng.
Theo Điều 385 Bộ luật Dân sự năm 2015, “Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự”.
Các bên có quyền thỏa thuận về nội dung trong hợp đồng, bao gồm các nội dung được quy định tại khoản 2 Điều 398 của Bộ luật này như sau:
“a) Đối tượng của hợp đồng;
b) Số lượng, chất lượng;
c) Giá, phương thức thanh toán;
d) Thời hạn, địa điểm, phương thức thực hiện hợp đồng;
đ) Quyền, nghĩa vụ của các bên;
e) Trách nhiệm do vi phạm hợp đồng;
g) Phương thức giải quyết tranh chấp”.
Có nghĩa là, hai bên tham gia hợp đồng có quyền thỏa thuận về trách nhiệm do vi phạm hợp đồng, bồi thường thiệt hại và phạt vi phạm.
Theo Điều 360 của Bộ luật này, “trường hợp có thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ gây ra thì bên có nghĩa vụ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác”.
Thiệt hại do vi phạm nghĩa vụ bao gồm thiệt hại về vật chất và thiệt hại về tinh thần. Thiệt hại về vật chất là tổn thất vật chất thực tế xác định được, bao gồm tổn thất về tài sản, chi phí hợp lý để ngăn chặn, hạn chế, khắc phục thiệt hại, thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút. Thiệt hại về tinh thần là tổn thất về tinh thần do bị xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín và các lợi ích nhân thân khác của một chủ thể.
Điều 419 của Bộ luật này quy định về thiệt hại được bồi thương do vi phạm hợp đồng như sau:
“1. Thiệt hại được bồi thường do vi phạm nghĩa vụ theo hợp đồng được xác định theo quy định tại khoản 2 Điều này, Điều 13 và Điều 360 của Bộ luật này.
2.Người có quyền có thể yêu cầu bồi thường thiệt hại cho lợi ích mà lẽ ra mình sẽ được hưởng do hợp đồng mang lại. Người có quyền còn có thể yêu cầu người có nghĩa vụ chi trả chi phí phát sinh do không hoàn thành nghĩa vụ hợp đồng mà không trùng lặp với mức bồi thường thiệt hại cho lợi ích mà hợp đồng mang lại.
3.Theo yêu cầu của người có quyền, Tòa án có thể buộc người có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại về tinh thần cho người có quyền. Mức bồi thường do Tòa án quyết định căn cứ vào nội dung vụ việc”.
Tóm lại, ngay cả khi hai bên không thỏa thuận về việc bồi thường thiệt hại trong hợp đồng, bên vi phạm nghĩa vụ vẫn có trách nhiệm bồi thường nếu thiệt hại phát sinh từ việc vi phạm nghĩa vụ.
Ngược lại, theo khoản 1 Điều 418 của Bộ luật này, “phạt vi phạm là sự thỏa thuận giữa các bên trong hợp đồng, theo đó bên vi phạm nghĩa vụ phải nộp một khoản tiền cho bên bị vi phạm”. Có nghĩ là, nếu trong hợp đồng hai bên không thỏa thuận nội dung này, thì bên vi phạm nghĩa vụ không phải nộp phạt.
Mức phạt vi phạm do các bên thỏa thuận, trừ trường hợp luật liên quan có quy định khác. Các bên có thể thỏa thuận về việc bên vi phạm nghĩa vụ chỉ phải chịu phạt vi phạm mà không phải bồi thường thiệt hại hoặc vừa phải chịu phạt vi phạm và vừa phải bồi thường thiệt hại. Theo khoản 3 của Điều này, “trường hợp các bên có thỏa thuận về phạt vi phạm nhưng không thỏa thuận về việc vừa phải chịu phạt vi phạm và vừa phải bồi thường thiệt hại thì bên vi phạm nghĩa vụ chỉ phải chịu phạt vi phạm”.
Có thể thấy, hợp đồng giữa bạn và người mua trực tiếp có nội dung phạt vi phạm. Cho nên, khi vi phạm nghĩa vụ giao hàng đúng thời hạn, nếu người mua yêu cầu, bạn phải trả khoản tiền bằng 20% trị giá lô hàng cho họ.
Hợp đồng mua bán giữa bạn và nhà cung cấp không có nội dung này, về nguyên tắc họ không có nghĩa vụ trả khoản tiền phạt vi phạm cho bạn.
