CÂU HỎI CỦA KHÁCH HÀNG:
Đề nghị các anh chị cho em hỏi cách tính quan hệ họ hàng trong phạm vi ba đời là như thế nào? Bởi vì, khi gia đình bạn trai em từ Cà Mau ra Hà Nội gặp gia đình em để đặt vấn đề tổ chức đám cưới cho hai đứa thì mới nhận ra ông ngoại em và ông ngoại của bạn trai em là anh em ruột. Do hai ông đều đã mất từ lâu và ở xa nhau quá nên anh em họ hàng không có liên hệ gì với nhau.
Chuyện cưới xin của chúng em đương nhiên bị dừng lại, cho dù chúng em yêu nhau và có người hiểu biết nói rằng vì quan hệ bên ngoại nên không ảnh hưởng gì. Cũng vì thế, mặc dù nhận họ hàng, nhưng gia đình anh ấy cấm cản hai đứa tuyệt đối không được tiếp tục quan hệ với nhau. Mẹ anh ấy nói nếu hai đứa không nghe lời sẽ từ con hoặc tự tử…
Chúng em đang rất khổ tâm và không biết phải quyết định như thế nào?
LUẬT SƯ TƯ VẤN:
Quan hệ hôn nhân và gia đình được xác lập, thực hiện theo quy định của pháp luật được tôn trọng và bảo vệ. Ngược lại, mọi hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình phải được xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật.
Khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định các hành vi bị nghiêm cấm bao gồm:
“a) Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;
b) Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;
c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;
d) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng;
đ) Yêu sách của cải trong kết hôn;
e) Cưỡng ép ly hôn, lừa dối ly hôn, cản trở ly hôn;
g) Thực hiện sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản vì mục đích thương mại, mang thai hộ vì mục đích thương mại, lựa chọn giới tính thai nhi, sinh sản vô tính;
h) Bạo lực gia đình;
i) Lợi dụng việc thực hiện quyền về hôn nhân và gia đình để mua bán người, bóc lột sức lao động, xâm phạm tình dục hoặc có hành vi khác nhằm mục đích trục lợi”.
Như vậy, kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người có họ trong phạm vi ba đời bị pháp luật nghiêm cấm. Tuy nhiên, các bạn không thuộc trường hợp này. Bởi vì, theo khoản 18 Điều 3 của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, “những người có họ trong phạm vi ba đời là những người cùng một gốc sinh ra gồm cha mẹ là đời thứ nhất; anh, chị, em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha là đời thứ hai; anh, chị, em con chú, con bác, con cô, con cậu, con dì là đời thứ ba”.
Cụ thể, có thể diễn giải những người có họ trong phạm vi ba đời của các bạn là:
– Người sinh ra ông ngoại của bạn và ông ngoại của bạn trai bạn là đời thứ nhất;
– Ông ngoại của bạn và ông ngoại của bạn trai bạn là đời thứ hai;
– Mẹ của bạn và mẹ của bạn trai bạn là đời thứ ba;
– Bạn và bạn trai bạn là đời thứ tư.
Có nghĩa là, nếu hai bạn kết hôn với nhau sẽ không vi phạm điều cấm của pháp luật về “những người có họ trong phạm vi ba đời.
Thêm nữa, sự cấm cản hai người kết hôn với nhau của gia đình bạn trai bạn, đặc biệt là mẹ của anh ấy có thể được hiểu là hành vi cản trở kết hôn. Theo khoản 10 của Điều 3 của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, “cản trở kết hôn, ly hôn là việc đe dọa, uy hiếp tinh thần, hành hạ, ngược đãi, yêu sách của cải hoặc hành vi khác để ngăn cản việc kết hôn của người có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này hoặc buộc người khác phải duy trì quan hệ hôn nhân trái với ý muốn của họ”
Về nguyên tắc, hành vi cản trở hôn nhân tự nguyện tiến bộ này có thể bị xử lý vi phạm hành chính theo quy định tại Điều 55 Nghị định 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ. Cụ thể, phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
“1. Cưỡng ép người khác kết hôn, ly hôn, tảo hôn bằng cách hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần hoặc bằng thủ đoạn khác.
2.Cản trở người khác kết hôn, ly hôn, cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ bằng cách hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần, yêu sách của cải hoặc bằng thủ đoạn khác”.
Thậm chí, tùy theo tính chất và mức độ vi phạm, hành vi cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ bằng cách hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần, yêu sách của cải hoặc bằng thủ đoạn khác, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, theo Điều 181 Bộ luật Hình sự năm 2015, còn có thể bị bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 03 năm.
