CÂU HỎI: Tôi có một mảnh đất ở Sóc Sơn, dùng làm nhà nghỉ cuối tuần hco gia đình và thỉnh thoảng hội họp với bạn bè thân thiết. Hàng xóm nhà tôi trên đó định cư ở nước ngoài nên vài năm mới về một lần. Tháng trước, một cây lớn trong vườn nhà họ bị đổ, đè lên đường dây điện chung gây nên mất điện và còn có thể gây tai nạn cho người qua lại. Tôi có một mảnh đất ở Sóc Sơn, dùng làm nhà nghỉ cuối tuần hco gia đình và thỉnh thoảng hội họp với bạn bè thân thiết.
Hàng xóm nhà tôi trên đó định cư ở nước ngoài nên vài năm mới về một lần. Tháng trước, một cây lớn trong vườn nhà họ bị đổ, đè lên đường dây điện chung gây nên mất điện và còn có thể gây tai nạn cho người qua lại. Do không liên hệ được với họ, tôi đã chủ động thuê một số thanh niên ở địa phương chèo vào vườn nhà họ, chặt bỏ cây này, đồng thời thay cột và đường dây diện. Tổng chi phí hết gần chục triệu.
Họ vừa từ nước ngoài về, biết chuyện, không những không cám ơn, mà còn trách tôi về việc tự ý cho người khác vào vườn nhà họ, chặt cây. Theo họ, tôi chỉ nên báo để chính quyền địa phương làm việc này, vì họ lo lắng những thanh niên kia có thể biết đường đi lối lại và không đảm bảo an toàn tài sản của họ sau này. Tôi thấy mình đã làm phúc phải tội. Chỉ có điều, tôi có quyền yêu cầu họ trả cho mình số tiền đã bỏ ra nêu trên hay không?
LUẬT SƯ TƯ VẤN
Có thể nói, bạn đã thực hiện công việc của gia đình nhà hàng xóm mà không có sự ủy quyền của họ.
Theo Điều 574 Bộ luật Dân sự năm 2015, “thực hiện công việc không có ủy quyền là việc một người không có nghĩa vụ thực hiện công việc nhưng đã tự nguyện thực hiện công việc đó vì lợi ích của người có công việc được thực hiện khi người này không biết hoặc biết mà không phản đối”.
Rõ ràng, việc khắc phục hư hỏng đường dây điện chung do cây đổ thuộc trách nhiệm của nhà hàng xóm. Bạn đã làm việc này thay họ khi họ không biết vì đang ở nước ngoài. Tất nhiên, pháp luật cũng quy định nghĩa vụ thực hiện công việc không có ủy quyền như trường hợp của bạn tại Điều Điều 575 của Bộ luật này. Đó là:
“1. Người thực hiện công việc không có ủy quyền có nghĩa vụ thực hiện công việc phù hợp với khả năng, điều kiện của mình.
2. Người thực hiện công việc không có ủy quyền phải thực hiện công việc như công việc của chính mình; nếu biết hoặc đoán biết được ý định của người có công việc thì phải thực hiện công việc phù hợp với ý định đó.
3. Người thực hiện công việc không có ủy quyền phải báo cho người có công việc được thực hiện về quá trình, kết quả thực hiện công việc nếu có yêu cầu, trừ trường hợp người có công việc đã biết hoặc người thực hiện công việc không có ủy quyền không biết nơi cư trú hoặc trụ sở của người đó.
4. Trường hợp người có công việc được thực hiện chết, nếu là cá nhân hoặc chấm dứt tồn tại, nếu là pháp nhân thì người thực hiện công việc không có ủy quyền phải tiếp tục thực hiện công việc cho đến khi người thừa kế hoặc người đại diện của người có công việc được thực hiện đã tiếp nhận.
5. Trường hợp có lý do chính đáng mà người thực hiện công việc không có ủy quyền không thể tiếp tục đảm nhận công việc thì phải báo cho người có công việc được thực hiện, người đại diện hoặc người thân thích của người này hoặc có thể nhờ người khác thay mình đảm nhận việc thực hiện công việc”.
Thậm chí, bạn có thể phải bồi thường thiệt hại cho họ nếu việc gây thiệt hại là do cố ý. Chẳng hạn, chặt phá cả những cây không liên quan đến việc làm hỏng dây điện chung. Ngay cả khi bạn vô ý gây thiệt hại trong khi thực hiện công việc, theo khoản 2 Điều 577 của Bộ luật này, “căn cứ vào hoàn cảnh đảm nhận công việc, người đó có thể được giảm mức bồi thường”.
Về số tiền mà bạn đã chi trả để thực hiện công việc như thông tin bạn nêu trên, trách nhiệm thanh toán của nhà hàng xóm được quy định tại Điều 576 của Bộ luật này như sau:
“1. Người có công việc được thực hiện phải tiếp nhận công việc khi người thực hiện công việc không có ủy quyền bàn giao công việc và thanh toán các chi phí hợp lý mà người thực hiện công việc không có ủy quyền đã bỏ ra để thực hiện công việc, kể cả trường hợp công việc không đạt được kết quả theo ý muốn của mình.
2. Người có công việc được thực hiện phải trả cho người thực hiện công việc không có ủy quyền một khoản thù lao khi người này thực hiện công việc chu đáo, có lợi cho mình, trừ trường hợp người thực hiện công việc không có ủy quyền từ chối”.
Theo đó, nhà hàng xóm phải trả lại cho bạn số tiền là các chi phí hợp lý mà bạn đã bỏ ra. Nếu bạn không từ chối, họ còn phải trả cho bạn một khoản thù lao phù hợp.
