CÂU HỎI CỦA KHÁCH HÀNG
Mẹ tôi mất sớm, bố tôi ở vậy nuôi hai anh em tôi khôn lớn trưởng thành. Năm 2008, bố tôi lập di chúc nói rằng sau này bố mất sẽ chia đôi toàn bộ tài sản của mình cho hai anh em, với sự chứng kiến của hai anh em tôi (Lúc này hai anh em tôi đều trên 18 tuổi). Đến đầu năm 2017, thì bố tôi mất, sau khi hoàn thành thủ tục ma chay cho bố thì anh em tôi có phát hiện một di chúc khác được thành lập bằng văn bản vào năm 2016 có chữ kí của bố tôi và 2 người làm chứng. Nội dung di chúc để lại toàn bộ tài sản là một căn nhà 3 tầng (là tài sản riêng của bố tôi) cho anh trai tôi, với lý do anh tôi thường xuyên ốm đau, không có công việc ổn định, còn tôi hiện nay đã có gia đình, có công việc ổn định, thu nhập khá. Tôi xin hỏi, di chúc nào của bố tôi có hiệu lực pháp luật? Theo quy định của pháp luật thì tôi có được quyền hưởng di sản của bố tôi không?
TƯ VẤN CỦA LUẬT SƯ
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 630 Bộ luật dân sự 2015 thì di chúc được coi là hợp pháp phải có đủ các điều kiện: “Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép; Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật”.
Di chúc bố bạn để lại trong trường hợp này là di chúc bằng văn bản, về nguyên tắc không cần công chứng, chứng thực cũng có thể được xem là hợp pháp bởi vì tại Điều 634 Bộ luật dân sự 2015 quy định về di chúc bằng văn bản có người làm chứng thì: “Trường hợp người lập di chúc không tự mình viết bản di chúc thì có thể tự mình đánh máy hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc. Việc lập di chúc bằng văn bản có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 631 và Điều 632 của Bộ luật này.”
Theo quy định tại khoản 5 Điều 643 Bộ luật dân sự 2015 thì: “Khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có hiệu lực”. Như vậy, căn cứ quy định này thì bản di chúc sau cùng của bố bạn (được lập năm 2016) sẽ có hiệu lực.
Về việc chia di sản của bố bạn: Theo như bạn trình bày thì năm 2008 bạn đã đủ 18 tuổi và hiện nay bạn có công việc ổn định, có thu nhập khá do vậy theo quy định tại Điều 644 Bộ luật dân sự năm 2015 về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc thì:
“1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.
2.Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.”
Như vậy, bạn không thuộc trường hợp được hưởng di sản mà không phụ thuộc vào nội dung di chúc. Anh trai bạn sẽ được hưởng toàn bộ tài sản thừa kế do bố bạn để lại.
