CÂU HỎI CỦA KHÁCH HÀNG:
Đầu năm 2017 vợ chồng chị họ tôi ly hôn. Ngay sau đó, họ đi lao động không theo đường chính thức sang Hàn Quốc, và không có liên lạc gì với gia đình.
Hai vợ chồng chị họ tôi có hai con chung, một cháu đang học lớp 3 và một cháu đang học mẫu giáo, hiện nay đều ở cùng với ông bà ngoại.
Xin hỏi, bố cháu không gửi tiền về để chăm lo cho các cháu thì ông bà nội cháu có phải thực hiện trách nhiệm này hay không?
LUẬT SƯ TƯ VẤN:
Cấp dưỡng, theo khoản 24 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, “là việc một người có nghĩa vụ đóng góp tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người không sống chung với mình mà có quan hệ hôn nhân, huyết thống hoặc nuôi dưỡng trong trường hợp người đó là người chưa thành niên, người đã thành niên mà không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình hoặc người gặp khó khăn, túng thiếu theo quy định của Luật này”.
Khoản 1 Điều 107 của Luật này quy định: “Nghĩa vụ cấp dưỡng được thực hiện giữa cha, mẹ và con; giữa anh, chị, em với nhau; giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu; giữa cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột; giữa vợ và chồng theo quy định của Luật này.
Nghĩa vụ cấp dưỡng không thể thay thế bằng nghĩa vụ khác và không thể chuyển giao cho người khác”.
Như vậy, ngoài cha, mẹ và con cái, anh, chị, em với nhau hay cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột, giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu có trách nhiệm cấp dưỡng cho nhau trong những trường hợp theo quy định của pháp luật.
Cụ thể, Điều 113 của Luật này quy định nghĩa vụ cấp dưỡng giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu như sau:
“1. Ông bà nội, ông bà ngoại không sống chung với cháu có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cháu trong trường hợp cháu chưa thành niên hoặc cháu đã thành niên không có khả năng lao động, không có tài sản để tự nuôi mình và không có người cấp dưỡng theo quy định tại Điều 112 của Luật này.
2.Cháu đã thành niên không sống chung với ông bà nội, ông bà ngoại có nghĩa vụ cấp dưỡng cho ông bà nội, ông bà ngoại trong trường hợp ông bà không có khả năng lao động, không có tài sản để tự nuôi mình và không có người khác cấp dưỡng theo quy định của Luật này”.
Điều 112 quy định nghĩa vụ cấp dưỡng giữa anh, chị, em. Theo đó, trong trường hợp không còn cha mẹ hoặc cha mẹ không có khả năng lao động và không có tài sản để cấp dưỡng cho con thì anh, chị đã thành niên không sống chung với em có nghĩa vụ cấp dưỡng cho em chưa thành niên không có tài sản để tự nuôi mình hoặc em đã thành niên không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình; em đã thành niên không sống chung với anh, chị có nghĩa vụ cấp dưỡng cho anh, chị không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
Căn cứ quy định nêu trên, trường hợp cháu chưa thành niên hoặc cháu đã thành niên không có khả năng lao động, không có tài sản để tự nuôi mình và không có người cấp dưỡng là anh chị em, ông bà nội, ông bà ngoại không sống chung với cháu có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cháu.
Khi đã là nghĩa vụ, nếu họ trốn tránh thực hiện, người thân thích của các cháu, Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình, Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em, Hội liên hiệp phụ nữ… có thể yêu cầu Tòa án buộc họ phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng.
Mức cấp dưỡng được quy định tại Điều 116 của Luật này. Đó là:
“1. Mức cấp dưỡng do người có nghĩa vụ cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc người giám hộ của người đó thỏa thuận căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
2.Khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết”.
Việc cấp dưỡng có thể được thực hiện định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm hoặc một lần. Các bên có thể thỏa thuận thay đổi phương thức cấp dưỡng, tạm ngừng cấp dưỡng trong trường hợp người có nghĩa vụ cấp dưỡng lâm vào tình trạng khó khăn về kinh tế mà không có khả năng thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
