CÂU HỎI CỦA KHÁCH HÀNG:
Năm nay tôi gần 50 tuổi. Sức khỏe giảm sút do sinh đẻ nhiều, trong người lại có một số bệnh như cao huyết áp, xương khớp… nên không còn ham muốn chuyện quan hệ vợ chồng. Ngược lại, chồng tôi vẫn rất cường tráng, nhu cầu cao, ngày nào cũng đòi hỏi. Thậm chí không hiểu học ở đâu còn bắt tôi phải làm đủ các trò quái đản. Không chiều thì chồng tôi đá thúng đụng nia, chửi bới ầm ĩ vô cớ.Tôi luôn trong trạng thái lo sợ, tinh thần suy kiệt trầm trọng và người lúc nào cũng như sắp chết. Nói mãi với chồng chẳng được, không chịu nổi tôi đã tâm sự với các chị em trong Hội phụ nữ thì biết mình đang bị bạo lực gia đình.
Mới đây, bác tổ trưởng Tổ dân phố đã trực tiếp gặp riêng chồng tôi để góp ý, đồng thời thông báo nếu tình hình không cải thiện, sẽ tổ chức cuộc họp dân cư để phê bình.Tôi nghĩ đây là chuyện riêng của gia đình và rất tế nhị nên không muốn làm như vậy, song không hiểu Tổ dân phố có quyền như bác tổ trưởng nói hay không?
TRẢ LỜI CỦA LUẬT SƯ:
Bạo lực gia đình, theo khoản 2 Điều 1 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2007, “là hành vi cố ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình”.
Khoản 1 Điều 2 của Luật này quy định các hành vi bạo lực gia đình bao gồm:
“a) Hành hạ, ngược đãi, đánh đập hoặc hành vi cố ý khác xâm hại đến sức khoẻ, tính mạng;
b) Lăng mạ hoặc hành vi cố ý khác xúc phạm danh dự, nhân phẩm;
c) Cô lập, xua đuổi hoặc gây áp lực thường xuyên về tâm lý gây hậu quả nghiêm trọng;
d) Ngăn cản việc thực hiện quyền, nghĩa vụ trong quan hệ gia đình giữa ông, bà và cháu; giữa cha, mẹ và con; giữa vợ và chồng; giữa anh, chị, em với nhau;
đ) Cưỡng ép quan hệ tình dục
e) Cưỡng ép tảo hôn; cưỡng ép kết hôn, ly hôn hoặc cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ;
g) Chiếm đoạt, huỷ hoại, đập phá hoặc có hành vi khác cố ý làm hư hỏng tài sản riêng của thành viên khác trong gia đình hoặc tài sản chung của các thành viên gia đình;
h) Cưỡng ép thành viên gia đình lao động quá sức, đóng góp tài chính quá khả năng của họ; kiểm soát thu nhập của thành viên gia đình nhằm tạo ra tình trạng phụ thuộc về tài chính;
i) Có hành vi trái pháp luật buộc thành viên gia đình ra khỏi chỗ ở”.
Các hành vi bạo lực gia đình nêu trên bị pháp luật nghiêm cấm thực hiện, cùng với hành vi cưỡng bức, kích động, xúi giục, giúp sức người khác thực hiện hành vi bạo lực gia đình, sử dụng, truyền bá thông tin, hình ảnh, âm thanh nhằm kích động bạo lực gia đình, trả thù, đe doạ trả thù người giúp đỡ nạn nhân bạo lực gia đình, người phát hiện, báo tin, ngăn chặn hành vi bạo lực gia đình, cản trở việc phát hiện, khai báo và xử lý hành vi bạo lực gia đình, lợi dụng hoạt động phòng, chống bạo lực gia đình để trục lợi hoặc thực hiện hoạt động trái pháp luật, dung túng, bao che, không xử lý, xử lý không đúng quy định của pháp luật đối với hành vi bạo lực gia đình.
Theo thông tin của chị, chồng chị đã có hành vi cưỡng ép chị quan hệ tình dục. Là nạn nhân của bạo lực gia đình, chị có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền bảo vệ sức khỏe, tính mạng, nhân phẩm, quyền và lợi ích hợp pháp khác của mình; yêu cầu cơ quan, người có thẩm quyền áp dụng biện pháp ngăn chặn, bảo vệ, cấm tiếp xúc theo quy định của Luật này; được cung cấp dịch vụ y tế, tư vấn tâm lý, pháp luật; được bố trí nơi tạm lánh, được giữ bí mật về nơi tạm lánh và thông tin khác theo quy định của Luật này… Chị cũng có nghĩa vụ cung cấp thông tin liên quan đến bạo lực gia đình cho cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền khi có yêu cầu.
Chồng chị – người có hành vi bạo lực gia đình phải thực hiện nghĩa vụ được quy định tại Điều 4 của Luật này. Cụ thể:
“1. Tôn trọng sự can thiệp hợp pháp của cộng đồng; chấm dứt ngay hành vi bạo lực.
2. Chấp hành quyết định của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.
3. Kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu, điều trị; chăm sóc nạn nhân bạo lực gia đình, trừ trường hợp nạn nhân từ chối.
4. Bồi thường thiệt hại cho nạn nhân bạo lực gia đình khi có yêu cầu và theo quy định của pháp luật”
Góp ý, phê bình trong cộng đồng dân cư đối với người có hành vi bạo lực gia đình được quy định tại Điều 17 của Luật này. Đó là:
“1. Góp ý, phê bình trong cộng đồng dân cư được áp dụng đối với người từ đủ 16 tuổi trở lên có hành vi bạo lực gia đình đã được tổ hòa giải ở cơ sở hoà giải mà tiếp tục có hành vi bạo lực gia đình.
2.Trưởng thôn, làng, bản, ấp, phum, sóc, tổ trưởng tổ dân phố hoặc người đứng đầu đơn vị tương đương (sau đây gọi chung là người đứng đầu cộng đồng dân cư) quyết định và tổ chức việc góp ý, phê bình trong cộng đồng dân cư. Thành phần tham gia góp ý, phê bình bao gồm đại diện gia đình, hộ gia đình liền kề và các thành phần khác do người đứng đầu cộng đồng dân cư mời.
3.Uỷ ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm giúp đỡ, tạo điều kiện cho người đứng đầu cộng đồng dân cư tổ chức việc góp ý, phê bình trong cộng đồng dân cư đối với người có hành vi bạo lực gia đình”.
Hướng dẫn nội dung nêu trên, Điều 7 Nghị định số 08/2009/NĐ-CP ngày 04/02/2009 của Chính phủ quy định:
“1. Góp ý, phê bình trong cộng đồng dân cư được áp dụng đối với người có hành vi bạo lực gia đình quy định tại khoản 1 Điều 17 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình, nếu thời gian giữa hai lần thực hiện hành vi bạo lực không quá 12 tháng.
2.Thẩm quyền quyết định và tổ chức việc góp ý, phê bình trong cộng đồng dân cư, thành phần tham gia góp ý, phê bình được thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 17 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình. Việc tổ chức góp ý, phê bình người có hành vi bạo lực gia đình được bố trí bằng một cuộc họp riêng và vào thời gian thích hợp để các thành phần tham gia cuộc họp có thể tham dự được đông đủ.
3.Sau khi góp ý, phê bình trong cộng đồng dân cư đối với người có hành vi bạo lực gia đình, người đứng đầu cộng đồng dân cư phải lập biên bản cuộc họp và gửi tới công chức làm công tác tư pháp, công chức làm công tác văn hóa – xã hội ở cấp xã để lưu trữ, làm cơ sở cho việc áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm trong trường hợp người đã bị góp ý, phê bình tiếp tục có hành vi bạo lực gia đình.
4.Trường hợp người có hành vi bạo lực gia đình cố tình vắng mặt thì cuộc họp góp ý, phê bình vẫn tiến hành. Trong trường hợp này, biên bản góp ý, phê bình được gửi tới người có hành vi bạo lực gia đình và các cá nhân được quy định tại khoản 3 Điều này”.
Căn cứ quy định nêu trên, tổ trưởng Tổ dân phố có quyền quyết định và tổ chức việc góp ý, phê bình trong cộng đồng dân cư đối với người có hành vi bạo lực gia đình. Uỷ ban nhân dân cấp xã nơi gia đình chị sinh sống có trách nhiệm giúp đỡ, tạo điều kiện để tổ trưởng Tổ dân phố thực hiện công việc này.
