CÂU HỎI CỦA KHÁCH HÀNG:
Tôi mua lại chiếc ô tô cũ của anh bạn đồng nghiệp cùng cơ quan. Vì tin tưởng nhau, đồng thời trị giá của xe không lớn nên dự định hai bên chỉ viết tay, bàn giao xe và giấy tờ cho nhau mà không thực hiện thủ tục công chứng, chứng thực. Xin hỏi, nếu làm như vậy có vi phạm pháp luật hay không?
Tôi mua lại chiếc ô tô cũ của anh bạn đồng nghiệp cùng cơ quan. Vì tin tưởng nhau, đồng thời trị giá của xe không lớn nên dự định hai bên chỉ viết tay, bàn giao xe và giấy tờ cho nhau mà không thực hiện thủ tục công chứng, chứng thực.
Xin hỏi, nếu làm như vậy có vi phạm pháp luật hay không?
LUẬT SƯ TƯ VẤN
Điều 430 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: “Hợp đồng mua bán tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán chuyển quyền sở hữu tài sản cho bên mua và bên mua trả tiền cho bên bán. Hợp đồng mua bán nhà ở, mua bán nhà để sử dụng vào mục đích khác được thực hiện theo quy định của Bộ luật này, Luật nhà ở và luật khác có liên quan”.
Điều kiện để giao dịch mua bán có hiệu lực pháp luật là chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập; Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện; Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội. Thêm nữa, theo khoản 2 Điều 117 Bộ luật này, “Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định”.
Tài sản được quy định tại Bộ luật Dân sự năm 2015 đều có thể là đối tượng của hợp đồng mua bán. Trường hợp theo quy định của luật, tài sản bị cấm hoặc bị hạn chế chuyển nhượng thì tài sản là đối tượng của hợp đồng mua bán phải phù hợp với các quy định đó. Tài sản bán thuộc sở hữu của người bán hoặc người bán có quyền bán.
Yêu cầu về chứng từ chuyển quyền sở hữu xe như trường hợp của bạn, theo điểm g khoản 1 Điều 10 Thông tư số 15/2014/TT-BCA ngày 04/4/2014 của Bộ trưởng Bộ Công an là “Giấy bán, cho, tặng xe của cá nhân phải có công chứng theo quy định của pháp luật về công chứng hoặc chứng thực của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn đối với chữ ký của người bán, cho, tặng xe theo quy định của pháp luật về chứng thực.
Trường hợp chủ xe là cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân, Quân đội nhân dân hoặc cá nhân nước ngoài làm việc trong cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự, cơ quan đại diện của tổ chức quốc tế mà đăng ký xe theo địa chỉ của cơ quan, tổ chức, đơn vị công tác thì phải có xác nhận của cơ quan, tổ chức, đơn vị công tác”.
Tóm lại, hợp đồng mua bán xe phải được lập thành văn bản, có công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật. Nếu không, hợp đồng này bị vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình thức.
Bên cạnh đó, bạn cần lưu ý về trách nhiệm thực hiện thủ tục đăng ký sang tên khi mua xe của người khác được quy định tại khoản 3 Điều 6 của Thông tư này. Đó là, “trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày làm chứng từ chuyển quyền sở hữu xe, tổ chức, cá nhân mua, được điều chuyển, cho, tặng xe phải đến cơ quan đăng ký xe làm thủ tục đăng ký sang tên, di chuyển xe”.
Để đăng ký sang tên, một trong những giấy tờ xe là giấy tờ mua bán có công chứng, chứng thực như đã nêu ở trên.
Nếu vi phạm, bạn bị xử lý theo quy định tại khoản 5 Điều 30 Nghị định số 46/2016/NĐ-CP ngày 26/5/2016 của Chính phủ: “Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với cá nhân, từ 2.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng đối với tổ chức là chủ xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng và các loại xe tương tự xe ô tô thực hiện hành vi không làm thủ tục đăng ký sang tên xe (để chuyển tên chủ xe trong Giấy đăng ký xe sang tên của mình) theo quy định khi mua, được cho, được tặng, được phân bổ, được điều chuyển, được thừa kế tài sản là xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng, các loại xe tương tự xe ô tô”.
Cho nên, theo chúng tôi, khi quyết định mua lại chiếc xe ô tô cũ của đồng nghiệp, các bạn cần giao kết hợp đồng mua bán bằng văn bản, có công chứng hoặc chứng thực. Sau đó, trong thời hạn 30 ngày, bạn phải thực hiện thủ tục đăng ký sang tên để chuyển tên chủ xe trong Giấy đăng ký xe sang tên của mình.
