CÂU HỎI CỦA KHÁCH HÀNG:
Trước khi mất, ông em bị ốm một thời gian dài và đã lập di chúc để lại tài sản cho các con, cháu.Tuy nhiên, sau khi ông mất mọi người đã tìm kiếm khắp mọi chỗ, hỏi han rất nhiều người nhưng đều không thấy bản di chúc ở đâu.
Như vậy, di sản của ông tôi sẽ được chia như thế nào?
LUẬT SƯ TƯ VẤN
Điều 624 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: “Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết”.
Theo khoản 1 Điều 630 của Bộ luật này, di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
“a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật”.
Ngoài ra, trong điều này còn quy định điều kiện di chúc có hiệu lực 2 của một số trường hợp cụ thể như di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc; Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực; Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này. Thậm chí, di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.
Về nguyên tắc, di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế. Tức là nếu ông bạn để lại di chúc, bản di chúc này có hiệu lực ngay thời điểm ông bạn mất.
Điều 642 của Bộ luật này quy định về trường hợp di chúc bị thất lạc, hư hại như sau:
“1. Kể từ thời điểm mở thừa kế, nếu bản di chúc bị thất lạc hoặc bị hư hại đến mức không thể hiện được đầy đủ ý chí của người lập di chúc và cũng không có bằng chứng nào chứng minh được ý nguyện đích thực của người lập di chúc thì coi như không có di chúc và áp dụng các quy định về thừa kế theo pháp luật.
2.Trường hợp di sản chưa chia mà tìm thấy di chúc thì di sản được chia theo di chúc.
3.Trong thời hiệu yêu cầu chia di sản, trường hợp di sản đã chia mà tìm thấy di chúc thì phải chia lại theo di chúc nếu người thừa kế theo di chúc yêu cầu”.
Có nghĩa là, nếu không tìm thấy di chúc, đồng thời cũng không có bằng chứng nào chứng minh được ý nguyện đích thực của ông bạn với tư cách người lập di chúc, di sản của ông sẽ được chia theo quy định của pháp luật.
Thừa kế theo pháp luật, theo Điều 649 Bộ luật Dân sự năm 2015, “là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định”.
Thứ tự những người thừa kế theo pháp luật được quy định tại khoản 1 Điều 651 Bộ luật này là:
“a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại”.
Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Cũng cần lưu ý, trường hợp di sản chưa được phân chia mà tìm thấy di chúc của ông bạn thì di sản được chia theo di chúc. 3. Ngay cả khi di sản đã được phân chia, nhưng trong thời hiệu yêu cầu chia di sản mà tìm thấy di chúc của ông thì phải chia lại theo di chúc nếu người thừa kế theo di chúc yêu cầu.Phân chia di sản trong trường hợp di chúc bị thất lạc.
