CÂU HỎI CỦA KHÁCH HÀNG:
Anh bạn đồng nghiệp rất thích chiếc đồng hồ tôi đang đeo, nên đã nài nỉ tôi bán lại. Tôi chần chừ mãi rồi cũng đồng ý, nhưng có nói rõ đó là chiếc đồng hồ do vợ tôi mua tặng khi lần đầu đi công tác ở Châu Âu. Vợ tôi lại đang đi công tác, nếu khi về cô ấy không đồng ý cho bán thì anh ấy phải trả lại tôi đồng hồ và tôi trả lại anh ấy tiền. Nếu anh ấy có sửa chữa, nâng cấp, thay dây thì tôi cũng xin chuộc lại.
Mặc dù mua thêm cho tôi một chiếc đẹp hơn, nhưng khi biết chuyện, vợ tôi cằn nhằn, nâng cao quan điểm như không coi trọng tình cảm, công sức của vợ… đồng thời nhất quyết yêu cầu tôi đòi lại chiếc đồng hồ đã bán.
Trên thực tế, việc mua bán đã xong xuôi được hơn một tháng. Nếu tôi đề nghị nhưng anh bạn đồng nghiệp không đồng ý trả lại hay cho chuộc lại như trước đó đã thỏa thuận hoặc anh ấy thông báo đã bán, cho tặng người khác thì tôi phải chấp nhận có đúng không?
LUẬT SƯ TƯ VẤN
Bạn và người mua chiếc đồng hồ của bạn đã giao kết hợp đồng mua bán tài sản.
Hợp đồng mua bán tài sản, theo Điều 430 Bộ luật Dân sự năm 2015, “là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán chuyển quyền sở hữu tài sản cho bên mua và bên mua trả tiền cho bên bán”.
Giao dịch dân sự này đã thực hiện xong khi bạn giao chiếc đồng hồ và người mua trả tiền đầy đủ, đúng hạn cho bạn.
Tuy nhiên, thông tin của bạn cho thấy trước đó giữa hai người đã có thỏa thuận về việc nếu vợ bạn không đồng ý thì hai bên trả lại cho nhau. Trường hợp người mua có nâng cấp, sửa chữa thì bạn xin chuộc lại.
Thỏa thuận về việc vợ bạn không đồng ý thì hai bên trả lại cho nhau làm cho giao dịch mua bán đó là giao dịch dân sự có điều kiện, được quy định tại Điều 120 của Bộ luật này. Cụ thể:
“1. Trường hợp các bên có thỏa thuận về điều kiện phát sinh hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự thì khi điều kiện đó xảy ra, giao dịch dân sự phát sinh hoặc hủy bỏ.
2.Trường hợp điều kiện làm phát sinh hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự không thể xảy ra được do hành vi cố ý cản trở trực tiếp hoặc gián tiếp của một bên thì coi như điều kiện đó đã xảy ra; trường hợp có sự tác động trực tiếp hoặc gián tiếp của một bên cố ý thúc đẩy cho điều kiện xảy ra thì coi như điều kiện đó không xảy ra”.
Việc vợ bạn không đồng ý được coi là điều kiện hủy bỏ giao dịch mua bán chiếc đồng hồ giữa hai người. Theo đó, khi sự kiện này xảy ra, giao dịch mua bán giữa hai người bị hủy bỏ.
Khi hợp đồng bị hủy bỏ thì hợp đồng không có hiệu lực từ thời điểm giao kết, các bên không phải thực hiện nghĩa vụ đã thỏa thuận, trừ thỏa thuận về phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại và thỏa thuận về giải quyết tranh chấp. Các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận sau khi trừ chi phí hợp lý trong thực hiện hợp đồng và chi phí bảo quản, phát triển tài sản. Việc hoàn trả được thực hiện bằng hiện vật. Trường hợp không hoàn trả được bằng hiện vật thì được trị giá thành tiền để hoàn trả. Trường hợp các bên cùng có nghĩa vụ hoàn trả thì việc hoàn trả phải được thực hiện cùng một thời điểm, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.
Về thỏa thuận chuộc lại tài sản đã bán giữa hai người, khoản 1 Điều 454 của Bộ luật này quy định: “Bên bán có thể thoả thuận với bên mua về quyền chuộc lại tài sản đã bán sau một thời hạn gọi là thời hạn chuộc lại.
Thời hạn chuộc lại tài sản do các bên thoả thuận; trường hợp không có thỏa thuận thì thời hạn chuộc lại không quá 01 năm đối với động sản và 05 năm đối với bất động sản kể từ thời điểm giao tài sản, trừ trường hợp luật liên quan có quy định khác. Trong thời hạn này, bên bán có quyền chuộc lại bất cứ lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên mua trong một thời gian hợp lý. Giá chuộc lại là giá thị trường tại thời điểm và địa điểm chuộc lại, trừ trường hợp có thoả thuận khác”.
Căn cứ quy định nêu trên, hai bên có thể thỏa thuận về thời hạn chuộc lại chiếc đồng hồ đã bán sau một thời hạn nhất định. Nếu không thỏa thuận về thời hạn, vì đồng hồ là động sản nên thời hạn chuộc lại là không quá 01 năm. Hết thời hạn này, về nguyên tắc bạn không có quyền chuộc lại.
Theo khoản 2 của Điều này, “trong thời hạn chuộc lại, bên mua không được xác lập giao dịch chuyển quyền sở hữu tài sản cho chủ thể khác và phải chịu rủi ro đối với tài sản, trừ trường hợp có thỏa thuận khác”.
Có nghĩa là, nếu hai bên đã thỏa thuận về việc chuộc lại, trong thời gian chuộc lại người mua chiếc đồng hồ của bạn không được bán, cho, tặng hay chuyển quyền sở hữu cho người khác.
