CÂU HỎI KHÁCH HÀNG:
Tôi theo bạn vào tỉnh Lâm Đồng làm ăn năm 1998, sau đó tôi tách ra và lên Đà Lạt làm thuê cho một xưởng gỗ ở trong rừng.
Trong một lần di chuyển, tôi bị tai nạn và không nhớ gì hết. Tôi may mắn được một gia đình ở Đà Lạt cưu mang, chăm sóc tôi gần 20 năm và đến bây giờ tôi đã dần hồi phục trí nhớ và tìm được về quê. Tuy nhiên, khi về đến nhà thì người thân của tôi cho biết do tôi đi biệt tích hơn 20 năm không có tin tức gì và có việc liên quan đến chia tài sản nên gia đình đã đến Tòa án làm thủ tục tuyên bố tôi đã chết và gia đình đã đi đăng ký khai tử cho tôi. Xin hỏi trường hợp của tôi như trên sẽ được giải quyết như thế nào?
LUẬT SƯ TRẢ LỜI:
Tại khoản 1 Điều 73 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về huỷ bỏ quyết định tuyên bố chết như sau: “1. Khi một người bị tuyên bố là đã chết trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống thì theo yêu cầu của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết.”
Như vây, căn cứ quy định trên, ông cần đến Tòa án đã ra quyết định tuyên bố ông đã chết để yêu cầu hủy bỏ quyết định tuyên bố chết đối với mình.
Sau khi có Quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố chết, ông đến UBND cấp xã, nơi đã đăng ký khai tử cho ông để yêu cầu ghi vào Sổ hộ tịch việc thay đổi hộ tịch của cá nhân theo bản án, quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định tại điểm g khoản 2 Điều 3 Luật hộ tịch cụ thể như sau: “g) Tuyên bố hoặc hủy tuyên bố một người mất tích, đã chết, bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự.”. Đồng thời, UBND phải thu hồi lại Giấy chứng tử đã cấp cho ông.
Về quan hệ nhân thân và quan hệ tài sản được giải quyết theo quy định tại khoản 2, 3 và 4 Điều 73 của Bộ luật Dân sự năm 2015, cụ thể như sau:
“2. Quan hệ nhân thân của người bị tuyên bố là đã chết được khôi phục khi Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết, trừ trường hợp sau đây:
a) Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã được Tòa án cho ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 68 của Bộ luật này thì quyết định cho ly hôn vẫn có hiệu lực pháp luật;
b) Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã kết hôn với người khác thì việc kết hôn đó vẫn có hiệu lực pháp luật.
3. Người bị tuyên bố là đã chết mà còn sống có quyền yêu cầu những người đã nhận tài sản thừa kế trả lại tài sản, giá trị tài sản hiện còn.
Trường hợp người thừa kế của người bị tuyên bố là đã chết biết người này còn sống mà cố tình giấu giếm nhằm hưởng thừa kế thì người đó phải hoàn trả toàn bộ tài sản đã nhận, kể cả hoa lợi, lợi tức; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.
4. Quan hệ tài sản giữa vợ và chồng được giải quyết theo quy định của Bộ luật này, Luật hôn nhân và gia đình.”
